Biznes Simplex - logo
Profesjonalizm naszą domeną

Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania.

Przedsiębiorcy w każdej sytuacji powinni liczyć się z dochodzeniem należności od małżonków dłużników, a obowiązujący obecnie stan prawny nie ułatwia tego zadania.
Zakres odpowiedzialności zależy od wielu czynników, a główne z nich to: charakter zobowiązania, źródło jego powstania, ustrój majątkowy małżeński, a przede wszystkim okoliczność czy dłużnik działał za zgodą, czy bez zgody współmałżonka.

Najprostsza sytuacja jest wtedy gdy zobowiązania wynikają z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny, gdyż w takiej sytuacji małżonkowie odpowiadają solidarnie, a odpowiedzialności nie mogą wyłączyć ani ograniczyć. Zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny to po prostu bieżące, najbardziej typowe sytuacje życiowe, które skutkują powstaniem zobowiązań wynikających z czynności prawnej.
Solidarna odpowiedzialność to taka, w której małżonkowie za zobowiązania odpowiadają z majątków osobistych, jak i majątku wspólnego.

Czynność prawna dokonana przez jednego z małżonków będącego w ustroju wspólności ustawowej lub umownej oznacza odpowiedzialność z majątku osobistego, tego małżonka, który czynności dokonał. Możliwe jest prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego małżonków, ale nie oznacza to, iż współmałżonek jest również dłużnikiem.

Zgodnie z § 2 art. 31 k. r. i o. Do majątku wspólnego małżonków należą:

- pobrane wynagrodzenie za pracę lub z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, choćby przedsiębiorstwo wchodziło w skład majątku osobistego jednego z małżonków,
- dochody z majątku wspólnego i majątku osobistego,
- środki zgromadzone na otwartym lub pracowniczym funduszu emerytalnym każdego z małżonków,
- przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do wspólnego użytku obojga małżonków,
- spółdzielcze, lokatorskie prawo do lokalu, jeżeli przydział lokalu nastąpił przed 01.01.2000r.,
- wygrane z loterii lub innych gier losowych,
- najem lokalu mieszkalnego, jeżeli umowa najmu została zawarta w czasie trwania małżeństwa w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych,
- nieruchomość nabyta przez zasiedzenie, jeżeli stwierdzenie nabycia nastąpiło w czasie trwania wspólności ustawowej,
- nieruchomości wchodzące w skład gospodarstwa rolnego nabyte na podstawie ustawy z dnia 26.10.1971r.

Najczęściej jednak mamy do czynienia z sytuacją, gdy wartościowy majątek dłużnika stanowi majątek wspólny dłużników. W takiej sytuacji dochodzenie należności z tego majątku możliwe jest wyłącznie w przypadku, gdy zobowiązanie zostało zaciągnięte za zgodą małżonka. Brak zgody oznacza, iż wierzyciel może dochodzić należności wyłącznie z majątku osobistego dłużnika oraz tylko z niektórych składników majątku wspólnego: z pobranego wynagrodzenia za pracę lub z innej działalności zarobkowej, korzyści uzyskiwanych z praw autorskich, pokrewnych, praw własności przemysłowej, innych praw twórczych. Praktycznie dochodzenie należności tymi sposobami jest niemożliwe, gdyż np. pobrane wynagrodzenie za pracę to po prostu gotówka w kieszeni dłużnika, nie jest to wynagrodzenie przekazane na jego rachunek bankowy.
Ewentualnie gdy wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez dłużnika wierzyciel może prowadzić egzekucję także z przedmiotów wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa pod warunkiem, że wchodzi ono do majątku wspólnego.

W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą zwykły zakup towarów lub usług z odroczonym terminem zapłaty oznacza sytuację, że na zaciągnięcie zobowiązania – w celu ewentualnego dochodzenia wierzytelności z majątku wspólnego, wymagana jest zgoda współmałżonka. Do celów procesowych zgoda ta powinna być udzielona w formie pisemnej.
Na przykładzie tym widać, że ustawodawca znacznie pogorszył sytuację wierzycieli gdyż sporadyczne są przypadki żądania od kontrahentów pisemnych zgód współmałżonków przy dokonywaniu zakupów towarów lub usług w ramach prowadzonych przez nich działalności gospodarczych.
W sytuacji braku zgody nie jest możliwe uzyskanie klauzuli wykonalności wydanego przeciwko dłużnikowi tytułu zobowiązującego go do zapłaty, sąd oddali taki wniosek.
Warunkiem uzyskania – rozszerzenia klauzuli, o której mowa jest przedstawienie przez wierzyciela dokumentu urzędowego lub prywatnego (np. oświadczenia współmałżonka) stwierdzającego, że przedmiotowe zobowiązanie zostało zaciągnięte za zgodą małżonka dłużnika.

W przypadku prowadzenia egzekucji z przedmiotów wchodzących w skład przedsiębiorstwa, a należących do majątku wspólnego wierzyciel musi uzyskać klauzulę wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do tego przedsiębiorstwa. W tym przypadku wierzyciel ma obowiązek wykazać dokumentem prywatnym lub urzędowym, że wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez dłużnika.


Redakcja e–wierzytelności.

« powrót

BIG InfoMonitor
Klauzula informacyjna RODO
Card image
windykacja

Oferta obejmuje pełen zakres czynności zmierzających do sprawnego odzyskania wierzytelności naszych klientów. więcej...

NASZA OFERTA
Card image
wierzytelności trudne

Stworzyliśmy unikatową w skali kraju usługę, jaką jest dochodzenie należności trudnych, uznanych za nieściągalne. więcej...

OFERTA SPECJALNA
Card image
biuro detektywistyczne

Oferujemy kompleksowy zakres usług detektywistycznych, zarówno dla biznesu jak i osób fizycznych. więcej...

NASZA OFERTA
back to top